"Pacjent wobec choroby nowotworowej"
W dniu 23 listopada 2015 r. tematem wykładu były psychologiczne
aspekty zachowania się chorego wobec choroby nowotworowej.
Omawiane zagadnienia w kontekście chorych na raka można odnieść
do zachowań osób, chorych na inne trudno uleczalne choroby.
Prowadzący wykład psycholog zasygnalizował między innymi
następujące problemy.
Zachowanie się chorego wynika przede wszystkim z subiektywnego
odczuwania choroby. Zachowania i reakcje moga mieć charakter:
- medyczny: chory wierzy, że jest możliwe opanowanie choroby,
- opiekuńczo-pielęgnacyjny przejawiający się w oczekiwaniu na
racjonalne wsparcie rodziny i służb medycznych,
- religijne odnoszące się do wiary w uzdrowienie,
- magiczne skierowane na niekonwencjonalne działania, które według
chorego są jedynym ratunkiem, z powodu powstałej u chorego
poczucia bezradności.
Choroba nowotworowa przyjmowana jest często jako kara za zły styl
życia lub utożsamiana jest z wrogiem, z którym trzeba walczyć. Używa
się wtedy w tym zakresie terminologii wojskowej:
- "RAK" jak demon zabijający;
- "RAK" jako kara za nadużywanie różnych używek lub niewłaściwe
zachowania;
- "RAK" to wróg;
- "RAK" atakuje, itp.
Stereotypami są też zachowania i podejście do samej choroby.
Niektóre z nich to wewnętrzne mechanizmy obronne,ale niektóre
utrudniają właściwe leczenie. Często pierwsze reakcje to:
- to niesprawiedliwe;
- to koniec;
- to wyrok;
- to kara;
- to mnie nie dotyczy (nie przyjmowanie do wiadomości stwierdzonych
faktów);
- raka nie wolno ciąć;
- wyleczenie zależy od tego czy to "rak" czy "raczyca" (czarny humor);
- raka należy zagłodzić.
W zależności od świadomości chorego różnie reaguje na pierwsze
oznaki choroby. Ich niedocenianie i ignorowanie powoduje opóźnienia
we właściwym i szybkim podjęciu leczenia. Zaniechanie odpowiedniej
profilaktyki - w przypadku potwierdzenia choroby - do:
- fazy szoku po otrzymaniu informacji potwierdzającej chorobę;
- fazy żalu, że nie zareagowało się odpowiednio wszcześniej;
- fazy nadzieji na wyzdrowienie mimo wszystko;
- fazy pogodzenia się z chorobą, jeśli nie podjęło się właściwych starań.
Wyzdrowienie utrudnia:
- brak nadzieji;
- paraliżujący lęk;
- poczucie winy i apatii;
- skierowanie aktywności i energii na nie poddanie się leczeniu, ale na
tworzenie mechanizmów obronnych mających zapenić dobre
samopoczucie;
Wypieranie się choroby, nie przyjmowanie do wiadomości oraz
bagatelizowanie objawów, prowadzące do opóźnienia leczenia o trzy
miesiące, zmniejsza szansę na wyzdrowienie o 10-20%.
Oprac.Administrator W.J.
